خاموت چیست؟ هر آنچه نیاز است بدانید!

به گزارش اخبار ساختمان، استفاده از میلگرد به شکل آرماتورهای عرضی و طولی نقش بسیار مهمی در افزایش استحکام ساختمان‌ها دارد. یکی از اشکال استفاده از میلگرد، به صورت آرماتورهای عرضی و تحت عنوان خاموت است. در حقیقت، اسکلت ساختمان بتنی را با ترکیب بتن و میلگرد‌های طولی و خاموت‌ها می‌سازند تا مقاومت بالایی در برابر نیروهای فشاری و کششی داشته باشد و به خوبی در برابر زلزله نیز مقاومت کند. خاموت، یکی از اجزای میلگردی ساختمان است که در آرماتوربندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت این عضو سازه، در مقاله پیش رو با پاسخ به سوال خاموت چیست، به بررسی آن خواهیم پرداخت.
 

خاموت چیست؟

به طور کلی در پروژه‌های ساخت و ساز دو نوع میلگرد طولی و عرضی وجود دارد. میلگردهای طولی، میلگردهایی محسوب می‌شوند که در طول المان‌های بتنی سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند، در حالی‌که میلگردهای عمود بر میلگرهای طولی و در راستای عرض، میلگرد عرضی یا خاموت نام دارند.

در یک توضیح کامل‌تر باید گفت خاموت، میلگردی خمکاری شده است که وظیفه نگهداری و حفاظت از میلگردهای طولی را دارد. در نتیجه خاموت موجب افزایش استحکام سازه در برابر نیروهای پیچشی و برشی می‌شود. انواع خاموت معمولا از میلگردهای سایز 8، 10 و 12 ساخته می‌شوند که دو نوع سایز 8 و 10 کاربرد بالاتری دارند. بنابراین قیمت میلگرد ۸ در انواع برندها را می‌توان در قیمت خاموت موثر دانست.
 

انواع خاموت

انواع خاموت را در یک ‌دسته‌بندی بسیار معروف، به دو گروه مهندسی و ساده تقسیم می‌کنند. نوع خم میلگرد، عامل اصلی مشخص‌کننده نوع خاموت است. در خاموت ساده زاویه خم 90 درجه است، در صورتی‌که در خاموت مهندسی این خم، زاویه‌ای 45 یا 135 درجه دارد. تفاوت در این زاویه خم موجب شده تا خاموت مهندسی و ساده در توانایی تحمل بار و مقاومتی که دارند، با هم متفاوت باشند. مقاومت خاموت‌های ساده در برابر نیروهای وارده از سوی زلزله چنان زیاد نیست و ممکن است به سادگی باز شده و باعث ریزش بتن بشوند.

در مقابل، خاموت‌های مهندسی قرار دارند که خم آن‌ها به سختی باز می‌شود و با جلوگیری از ریزش بتن، از سلامت سازه نیز محافظت می‌کنند. بنابراین در هنگام خرید خاموت، به این نکته توجه فرمایید و سپس یکی از انواع خاموت مهندسی و ساده را انتخاب کنید. در دسته بندی دیگری نیز چنین نوع خاموت وجود دارد:

خاموت سنتی: این خاموت‌ها از پرکاربردترین انواع خاموت به شمار می‌روند که در ساختمان سازی و کارهای عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولا با اهرم و دست خمکاری آن‌ها انجام می‌شود. خم آن‌ها 90 درجه بوده و به شکل مربع هستند.

خاموت مارپیچ: نوعی خاموت است که با استفاده از دستگاه cnc تولید می‌شود و خمکاری آن‌ها با دست و اهرم ممکن نیست. خاموت مارپیچ را در ساخت ستون‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند.

خاموت ربات: ساخت آن‌ها نیز همانند ساخت خاموت مارپیچ با استفاده از دستگاه cnc است با این تفاوت که در ظاهر با هم فرق دارند. مربع ایجاد شده در گوشه خاموت ربات موجب تمایز آن از خاموت مارپیچ می‌شود.

خاموت سلولار: جدیدترین نوع خاموت، خاموت سلولار است که به شکل حلقه‌های بسته تولید و استفاده می‌شود. در ساخت این خاموت‌ها از تکنولوژی جدیدی به نام Pi-Systems استفاده می‌کنند که موجب ایجاد استحکام و مقاومت بالایی در آن‌ها شده و استحکام سازه را نیز بالاتر می‌برند. البته باید گفت که استفاده از آن‌ها چندان مرسوم نیست و هنوز هم در حال تست شدن هستند. 

خاموت ستون

در ستون‌ها، از خاموت برای نگه داشتن آرماتورهای قائم استفاده می‌شود و به عنوان تکیه گاه جانبی آرماتورها نیز به شمار می‌روند. با استفاده از خاموت‌ها، مقاومت ستون‌ها در برابر ضربات شدید و زلزله بالا می‌رود. بنابراین، عملکرد میلگردها در ستون بهبود داده می‌شود.

خاموت مهندسی، از بهترین انواع خاموت است که در ستون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و با حضور خود در ستون‌ها، مانع از ریزش بتن و تخریب ستون می‌شود که در نهایت منجر خواهد شد به افزایش استحکام ساختمان.

نقش خاموت در سازه

یکی از مهمترین خطراتی که همواره ساختمان‌ها را تهدید می‌کند، زلزله‌هایی است که چالش اصلی ساخت و ساز به شمار می‌روند. این چالش در جوامعی بیشتر است که از نظر اقتصادی نیز ضعیف‌تر هستند و به دنبال کاهش هزینه‌های ساخت و ساز ساختمان‌ها. بنابراین، توجه به اصولی که شاید هزینه چندانی به دنبال نداشته باشند می‌تواند از بروز این خطرات جلوگیری کند. یکی از اصولی که باید در هنگام ساختمان سازی مورد توجه قرار گیرد، استفاده از میلگردهای طولی و عرضی، در جایگاه درست و در سایزهای مناسب است.

خاموت یکی از انواع میلگردهای مورد استفاده در ساختمان‌ها است که در ستون‌ها و فونداسیون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از خاموت‌ها، از تخریب بتن‌ها در اثر نیروی خمشی و برشی جلوگیری می‌کند. در حقیقت، خاموت برای افزایش استحکام میلگردهای قائم و طولی و همچنین نظم‌دادن و نگهداشتن این میلگردها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اهداف استفاده از خاموت را می‌توان در سه مورد زیر خلاصه کرد:

* جلوگیری از بروز ترک‌های ناگهانی مورب که احتمال دارد موجب خرابی‌های غیرمنتظره در کل سازه گردد.

*  مقاومت سازه در برابر نیروهای تنشی، پیچشی، خزش، انقباض و کشش سطحی را بالا می‌برد.

*  موجب ارتقای کارکرد لنگر خمشی آغازین می‌شود.

گفتنی است قیمت میلگرد ۸ بناب و دیگر برندها را می‌توان موثر بر تعیین قیمت خاموت دانست.
 

کاربرد خاموت در ساختمان سازی

با توجه به نقشی که خاموت در ساختمان دارد، کاربردهای آن‌ها می‌توان موارد زیر دانست:

افزایش مقاومت ستون

یکی از وظایف خاموت‌ها، افزایش استحکام و مقاومت در ستون است. با استفاده از انواع خاموت می‌توان مقاومت ستن را افزایش داد و از تخریب آن در برابر نیروها جلوگیری کرد.

جلوگیری از خم شدن میلگرد در بتن

میلگردهای طولی و قائم ممکن است در هنگام بتن ریزی و پس از آن نیز خم شوند. یکی از کاربردهای استفاده از خاموت به دور این میلگردها، جلوگیری از خم شدن آن‌ها در برابر نیروهای برشی است. 

جلوگیری از حرکت میلگرد در هنگام بتن ریزی

در هنگام بتن ریزی ستون یا فونداسیون، احتمال اینکه آرماتورهای طولی و قائم جا به جا بشوند بالا است. با استفاده از خاموت‌ها می‌توان از حرکت این میلگردها جلوگیری کرد. 

افزایش انعطاف‌پذیری ستون

کاربرد دیگر استفاده از خاموت در ستون، افزایش انعطاف‌پذیری ستون و کاهش احتمال شکسته شدن ستون است. 

قوانین ملی ساختمان درباره خاموت

در قوانین ملی ساختمان، درباره تمام اعضای سازه‌ای بحث شده است و خاموت‌ها هم از این قوانین مستثنا نیستند. یکی از این قوانین، درباره با خاموت گذاری در ستون‌ها تحت شکل‌پذیری کم است که شامل قانون زیر می‌شود:

طول ناحیه بحرانی نباید از مقدار یک ششم ارتفاع آزاد ستون، یا ضلع بزرگتر مقطع مستطیلی ستون، یا قطر ستون و یا 450 میلی‌متر کمتر باشد. 

در ناحیه بحرانی، فاصله خاموت‌هایی که از نوع بسته هستند نیز نباید از 24 برابر قطر میلگرد خاموت، 300 میلی‌متر، 8 برابر قطر کوچکترین میلگرد طولی ستون و یا نصف کوچکترین ضلع مقطع ستون کمتر باشد. 

در دیگر نقاط اعضای فشاری نیز فاصله خاموت‌ها نباید از 36 برابر قطر میلگرد خاموت، 12 برابر قطر کوچکترین میلگرد طولی، 250 میلی‌متر یا کوچکترین بعد عضو فشاری کمتر باشد.

از جمله دیگر اصولی که باید در پیاده سازی خاموت‌ها مورد توجه قرار گیرد باید به موارد زیر اشاره داشت:

خاموت‌ها باید در فاصله 20 سانتی‌متری از هم قرار گیرند.

این میلگردهای عرضی باید توسط سیم آرماتوربندی به میلگردهای طولی متصل شوند.

خمکاری میلگردها برای ساخت خاموت نباید در دمای کمتر از 5 درجه سانتی‌گراد انجام شود. 

میلگرد مناسب ساخت خاموت

از آن‌جایی که خاموت‌ها نیاز به خمکاری دارند، باید از میلگردهایی استفاده کرد که در مقابل خم شدن نشکنند و مقاومت کافی و انعطاف‌پذیری لازم را داشته باشند. مناسب‌ترین نوع میلگرد برای ساخت خاموت، میلگرد  A2 است که سایزهای 8، 10 و 12 آن بالاترین کاربرد را دارند. میلگرد A2 نسبت به نوع A3 کربن کمتر و انعطاف‌پذیری بالاتری دارد و به همین علت، میلگردی مناسب برای خمکاری به شمار می‌رود. در مقابل، کربن بالا در میلگرد A3 باعث می‌شود که این نوع میلگرد را نتوان خم کرد و به همین دلیل از آن در ساخت خاموت نیز استفاده نمی‌‌شود.
 

خرید خاموت از آیرومارت

خاموت، یکی از مهمترین اجزای مورد استفاده در ساختمان سازی است که برای ساخت آن، از میلگردهای A2 در سایزهای 8، 10 و 12 استفاده می‌شود. این آرماتورهای عرضی را در سایزهای مختلف تولید می‌کنند و نقش آن‌ها را در افزایش استحکام ساختمان نمی‌توان نادیده گرفت. مجموعه آیرومارت به عنوان یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان مقاطع فولادی در کشور، در کارگروه ساختمان سازی خود به رفع نیازهای فولادی ساختمان سازان نیز می‌پردازد.

شما می‌توانید انوع میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و همچنین انواع خاموت ساده و مهندسی در سایزهای مختلف را از آیرومارت سفارش دهید. برای خرید و ثبت سفارش می‌توانید از طریق شماره تلفن 02145306 با کارشناسان این مجموعه در تماس باشید و یا به وبسایت iromart.com مراجعه نمایید.