سه تفاوت عمده مسکن اقدام و مهر

به گزارش اخبار ساختمان، حالا کمتر کسی است که مسکن مهر را به یاد نداشته باشد. طرحی که بزرگترین پروژه دولتی مسکن خطاب شد و اگرچه در ابتدای راه ‏مورد استقبال عوام قرار گرفت، اما به هیچ عنوان نتوانست نظر مثبت کارشناسان را جلب کند‎.

کارشناسان معتقدند دریافت این همه منابع مالی از بانک مرکزی، آن هم برای ساخت مسکن بار تورمی داشت و بسیاری از آنها تورم ‏‏۴۰‌درصدی دوره احمدی‌نژاد را به این ماجرا ربط دادند‎.

البته این موضوع تنها بخشی از ماجراست. مسکن مهر در زمین‌های خارج از شهر ساخته شد. زمین‌هایی که هیچ‌گونه زیرساختی ‏برای زندگی شهری نداشت.‎

مدیران اعلام ‌کردند که ساخت جاده، بیمارستان، کلانتری، مدرسه و سایر زیرساخت‌های شهری در سایت‌های مسکن مهر سال‌های ‏ زیادی طول می‌کشد و بودجه سنگینی می‌طلبد. آن‌قدر که حالا با گذشت بیش از ١٣‌سال هنوز زیرساخت‌ها در سایت‌های مسکن مهر ‏به طور کامل تکمیل نشده است‎.

اما حالا دولت ساخت پروژه‌های مسکونی را در قالب جدیدی کلید زده است. وزیر راه و شهرسازی گفته، قرار است ۴۰۰‌هزار واحد مسکونی ظرف دو ‏سال ساخته شود و با قیمت ارزان در اختیار گروه‌هایی مانند کارمندان، کارگران، فرهنگیان، نیروهای مسلح و ... قرار داده شود.

مدیران ‏گفته‌اند این خانه‌ها را در زمین‌های دولتی می‌سازند و به متقاضیان تحویل می‌دهند، اما باید دید آیا این طرح با ‏در نظر گرفتن مقولاتی چون موقعیت مکانی، دسترسی مناسب و... برای اقشار متوسط جامعه در نظر گرفته شده ‏است؟ عباس فرهادیه، مدیر كل دفتر سرمایه‌گذاری مسكن در این زمینه به «شهروند» می‌‏گوید: «طرح دولت برای احداث مسکن ارزان با مسکن مهر تفاوت اساسی دارد. واگذاری زمین در این طرح به صورت آماده‌سازی شده و ‏دارای امكانات زیربنایی و روبنایی است‎.»

مسکن مهر و مسکن اقدام چه تفاوت‌هایی دارند؟

شاید این سوال برای هر کسی پیش بیاید که چرا همان مسکن مهر ادامه پیدا نکرد و طرح جدید چه تفاوت‌هایی با مسکن مهر دارد؟

مسکن مهر در ابتدا به‌عنوان مسکن ۹۹ ساله در رسانه‌ها مطرح شد. منظور از ۹۹ ساله بودن این خانه‌ها، آن است که زمین‌های آن به ‏صورت رایگان تأمین شد و به اصطلاح به صورت ۹۹ ساله در اختیار مالکان آن قرار گرفت‎.
ساخت این واحدها به تعاونی‌ها واگذار شد و همین مسائل موجب شد که هزینه ساخت این خانه‌ها کاهش داشته باشد‎.

عباس فرهادیه، مدیر كل دفتر سرمایه‌گذاری مسكن، نخستین تفاوت این طرح را با مسکن مهر در این می‌داند که زمین‌های این طرح برخلاف مسکن مهر مناسب و دارای زیرساخت ‏هستند. این زمین‌ها جزو دارایی‌های سازمان‌ها و نهادهای دولتی هستند که تمایل دارند برای کارکنان‌شان مسکن بسازند.

منابع مالی و سرمایه‌ای که برای ساخت این واحدها لازم است نه از سوی بانک‌ها، بلکه از سمت انبوه‌سازان تأمین می‌شود تا موضوع بار ‏تورمی مطرح نشود. در این طرح سهم شرکت انبوه‌ساز از پروژه‌ها تسویه و سهم دولت به صورت اقساط از کارمندان دریافت ‏می‌شود‎.‎

تفاوت دیگر مسکن مهر با مسکن اقدام ملی قشر هدف این پروژه است‎.

فرهادیه می‌گوید قشری که به آنها مسکن طرح اقدام ملی تعلق می‌گیرد، بیشتر قشر متوسط هستند و با قشر هدف ‏مسکن مهر تفاوت دارند. ضمن این‌که نحوه واگذاری زمین در طرح مسکن مهر با طرح اقدام ملی متفاوت است. در مسکن مهر زمین‌ها به ‏صورت اجاره ۹۹ساله واگذار شده است. درحالی‌که در طرح اقدام ملی زمین‌ها به صورت قطعی و فروش اقساطی واگذار می‌شود‎.‎

او ادامه می‌دهد: «حجم برنامه در طرح تأمین مسكن كاركنان دولت كمتر از مسكن مهر است. به همین جهت گروه‌های هدف ‏به گونه‌ای انتخاب شده‌اند كه امكان تضمین تأمین هزینه‌ها باشد. همین دلایل موجب شده تا شرایط مربوط به تخصیص زمین به گونه‌‏ای باشد كه پروژه‌ها با عدم امكان سكونت ایجاد نشوند و دقیقا متناسب با نیاز واقعی تعریف شده است. این چند گزینه را می‌‏توانیم عمده‌ترین تفاوت‌های مسکن مهر و طرح مسكن كاركنان دولت بنامیم‎.»


نکته دیگری که مدیران فعلی وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان تفاوت مسکن مهر و مسکن طرح اقدام ملی مطرح می‌کنند، این است که ‏حجم این نوع مسکن در مقایسه با مسکن مهر بسیار کم و چیزی حدود یک چهارم تعداد واحدهای مسکونی مهر است. به همین ‏دلیل این طرح بار مالی سنگینی روی دوش دولت و بودجه نمی‌گذارد.

چند خانه دولتی در طرح اقدام ساخته می‌شود؟

به گفته مازیار حسینی، معاون امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، سیاست‌های کلان این وزارتخانه در حوزه مسکن، ‏جریان‌سازی پایدار تولید مسکن، تعادل بخشی بازار مسکن از طریق جبران تقاضای انباشته، تحریک توأم عرضه و تقاضا و ورود به موضوع ‏اجاره‌داری حرفه‌ای است.

او با اشاره به برنامه‌های اجرایی، بخش مسکن را ۶ محور اعلام کرد و توضیح داد: «طرح اقدام ملی ساخت ۴۰۰ ‏هزار واحد مسکونی شهری، احداث و بهسازی ۲۰۰‌هزار واحد مسکن روستایی، ایجاد بازار تعهدی مصالح، تکمیل طرح مسکن مهر، ‏جمع‌آوری سرمایه‌های خرد ملی در قالب صندوق‌های تأمین مسکن برای گروه‌های درآمدی متوسط به پایین و استفاده از زمین‌های ‏دستگاه‌های دولتی، نظامی و نهادهای عمومی غیردولتی در قالب طرح‌های «تام کاد» و «تام فاز» و «تام اج» و درنهایت ورود عملیاتی ‏به رفع معضل سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های فرسوده از مهمترین برنامه‌های اجرای وزارتخانه در بخش مسکن است‎.»

به گفته حسینی، طرح «تام کاد» (طرح تأمین مسکن کارکنان دولت) به رؤیت رئیس جمهوری رسیده و اکنون سازمان برنامه و ‏بودجه درحال تهیه شیوه‌نامه اجرای آن برای تصویب در هیأت‌دولت است. معاون امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در ‏تعریف طرح «تام اج» و مراحل آن، توضیح داد: «این طرح که طرح تأمین مسکن به روش اجاره است، طرحی است که وزارتخانه برای ‏تمامی دهک‌های متوسط و ضعیف جامعه با برنامه‌ریزی مشخصی پیگیری می‌کند‎.»

خانه‌های اقدام کجا ساخته می‌شوند؟

تهران زمین ندارد و احتمالا زمین طرح اقدام ملی برای تهرانی‌ها در محدوده شهرهای جدید اطراف تهران مانند پردیس و پرند باشد‎.

در حال حاضر میانگین قیمت مسکن در تهران به حدود ۱۰ تا ۱۱‌میلیون تومان رسیده است‌. این درحالی است که میانگین قیمتی ‏شهر‌های جدید مانند پرند، پردیس، هشتگرد و.....بین ٢,٥ تا ٥‌میلیون تومان است‎.

فرهادیه به «شهروند» می‌گوید: «زمین در طرح اقدام ملی رایگان نیست و مالکیت آن به خریدار واگذار می‌شود‎.»

او در رابطه با این موضوع توضیح می‌دهد: «در این طرح زمین یا عرصه واگذار شده رایگان نیست. به عبارتی سهم عرصه از قیمت واحد ‏مسكونی واگذار شده به دو صورت از كارمندان دریافت می‌شود. در روش اول عرصه یعنی زمین همزمان با اعیان یعنی ساختمان به فرد ‏واگذار و قیمت عرصه و اعیان به صورت یكجا محاسبه و به صورت نقد یا اقساطی دریافت می‌شود. در روش دوم ابتدا اعیان و ‏سپس عرصه به فرد واگذار می‌شود. در این روش دوره بازپرداخت اقساط عرصه پس از پایان كامل اقساط اعیان (بنا) آغاز می‌شود.»

او ‏در ادامه با اشاره به چگونگی انتخاب مکان برای ساخت‌وساز مسکن کارکنان توضیح داد: «با توجه به این‌كه مقرر است از ظرفیت ‏اراضی دستگاه‌های دولتی برای اجرای این طرح استفاده شود، پروژه‌ها در همان مكان‌هایی احداث خواهد شد كه اراضی دستگاه‌های ‏دولتی تخصیص می‌یابد و اگر این اراضی در داخل كلانشهرها باشد، امكان احداث وجود دارد‎.»

از آخرین وضع مسکن مهر چه خبر؟

اما مسکن مهر در چه وضعیتی قرار دارد و چه تعداد از خانه‌های آن باقی مانده است. حسینی با اشاره به وضع مسکن مهر، گفت: «کل ‏واحدهای مسکونی مهر دارای قرارداد ٢‌میلیون و ۲۰۳‌هزار و ۷۶ واحد بوده که همه واحدهای تحویل شده از این میزان کل ‏شامل یک‌میلیون و ۸۳۴‌هزار و ۴۳۲ واحد است.»

به گفته حسینی، همه واحدهای مسکونی مهر تحویل شده از آبان ماه ۱۳۹۷، شامل ‏‏۱۱۲‌هزار و ۳۱۲ واحد است و در مجموع ۳۶۸‌هزار و ۶۴۴ واحد مسکن مهر باقی مانده است. معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین در ‏بیان خلاصه وضع واحدهای باقی‌مانده مسکن مهر که ۳۶۸‌هزار و ۶۴۴ واحد است و به محض تأمین خدمات تحویل می‌شود، گفت:«‏کل واحدهای آماده تحویل فاقد خدمات زیربنایی ۱۶۵‌هزار و ۶۲۶ واحد، کل واحدهای دارای مشکلات حقوقی شامل ۹۱‌هزار و ۵۶۱ ‏واحد، کل واحدهای فاقد متقاضی ۵۵‌هزار و ۹۹ واحد و کل واحدهای باقی‌مانده در تعهد دولت شامل ۵۶‌هزار و ۴۳۸ واحد ‏است.»

حسینی درخصوص آخرین وضع طرح اقدام ملی نیز اعلام کرد: «طرح‌های مسکونی آغاز شده در قالب طرح اقدام ملی ۵۷‌هزار و ٨ واحد است. همچنین ۱۵۰‌هزار واحد مسکونی طرح‌های مسکنی آماده کلنگ‌زنی توسط ریاست‌جمهوری همزمان با عید غدیر در ‏سراسر کشور است که از این تعداد، ۶۵‌هزار واحد مسکونی، ۸۰‌هزار واحد آماده‌سازی زمین برای احداث واحدهای مسکونی و ۵هزار ‏واحد آماده‌سازی زمین برای احداث خدمات روبنایی است‎.‎»

55آنلاین